foto omslag
uitgeverij In de Knipscheer, 2018
‘Oude vetes over erfscheidingen borrelden op in donker veenwater, gistend als het afvalwater op de vloeivelden bij de fabriek. Tijdens de campagne draaide de fabriek op volle toeren en lag er een ingedikte grauwe deken over de kanalen.’
Anna, een boerendochter, groeit op in een Gronings veenkoloniaal dorp ergens aan de grens met Duitsland, maar vertrekt daar abrupt als ze begin twintig is. Jaren later gaat ze terug in de hoop iets van zichzelf te hervinden. Op zoek naar dat meisje, dat daar als buitenstaander een weg probeerde te vinden in verwarrende gevoelens over liefde en identiteit, wordt ze opnieuw geconfronteerd met de dood.
‘Ze denkt met afgrijzen terug aan de winkel van de dames Baas in Winschoten, waar ze met moeder haar eerste beha ging kopen. Ze wilde zo eentje als Lammie had, maar nee, het werd cup C, een net-beha met een beugel onderlangs. De dames stonden met zijn tweeën met moeder in het pashokje over haar heen gebogen, vreemde handen propten haar borsten in de beha. discreet en zorgvuldig passen op maat stond er op de etalageruit.’
Recensie van Nels Fahner, Fries Dagblad,7-04-2018
Een jeugd die nooit ophoudt
‘Daglicht lost op in het donker van de schuur. Over de lemen vloer stroomt hun de warmte tegemoet, het ademen van dieren, de energie van lijven’. Zo begint De vloeivelden in, het prozadebuut van dichter Aly Freije. Meteen aan het begin van het boek worden al je zintuigen aangesproken: het gaat over warmte, licht, geluid. Hier is een dichter aan het woord.
Hoofdpersoon van de novelle is Anna, een boerendochter die opgroeit in een dorp in de Groningse Veenkoloniën. Het is eigenlijk een soort coming of age verhaal. Op zichzelf zijn de gebeurtenissen die worden verteld niet heel spectaculair, het gaat over vriendinnen, over een zieke vader, over een jongen die haar meeneemt het bos in, waarbij je je afvraagt of hij wel te vertrouwen is. De natuur spiegelt de sfeer van het verhaal, die nu eens weids, dan weer onheilspellend is. ‘Rob voert haar steeds verder de bossen in. De geuren worden sterker, ze hoort de oehoegeluiden van een uil. Ze hield al vroeg van die geheimzinnigheid onder de bomen en zag zichzelf met een rugzak dagenlang door een groot woud trekken.'
Vergankelijkheid
Het hele verhaal door hangt er een soort paradoxale sfeer, gevoed door een groot besef van vergankelijkheid. Je beseft opeens weer wat een tweeslachtige tijd de puberteit is. Je staat overal voor open, de wereld ligt ook voor je open, maar tegelijkertijd ben je nog enorm kwetsbaar en naïef. Is deze Rob, een jonge dienstweigeraar die graag jazz luistert, te vertrouwen? Die vraag laat Freije lang boven de pagina’s zweven.
Hoe fraai het geheel ook geschreven is, aan het eind van het boek heb je het gevoel dat er nog veel meer in had gezeten. Er wordt kort verteld dat Anna trouwt met Siep, met wie ze een kind krijgt. Jacob. Maar toch blijkt een eerdere ontmoeting met de tien jaar oudere Marjo bepalend voor haar seksuele voorkeur, ze valt op vrouwen en ze zal uiteindelijk gelukkig worden met Helen- ook al is die relatie niet van paradoxen gespeend.
Het zijn dit soort relationele schemergebieden die eigenlijk veel te weinig in de literatuur beschreven worden. Hoe dan ook is De vloeivelden in een ode aan Groningen, en een fijnbesnaarde karakterschets van een jeugd die nooit ophoudt, hoe oud je ook wordt.’
Recensie Theo Jordaan ★★★★
‘Aly Freije is een Groningse dichteres die in 2016 al was opgevallen met haar bundel Door het vanggat. En nu is er het prozadebuut van Aly Freije De vloeivelden in. Een zeer opvallend en uitstekend debuut dat terecht door Uitgeverij In de Knipscheer is uitgegeven.
De vloeivelden in is een prachtig, indringend en aangrijpend prozadebuut
Anna is een boerendochter die opgroeit in het uiterste noordoosten van Groningen tegen de Duitse grens. Het was een jeugd die haar leven ingrijpend heeft getekend en ervoor heeft gezorgd dat ze net de twintig gepasseerd, het ouderlijk huis heeft verlaten. Enige tientallen jaren later bezoekt ze haar geboortegrond. Herinneringen worden opgeroepen van een meisje dat als buitenstaander opgroeide op het weerbarstige Groningse platteland. Ze worstelde met haar homoseksualiteit en tot overmaat van ramp overlijden haar beide ouders op jonge leeftijd.
Het taalgebruik is poëtisch en de natuurbeschrijvingen adembenemend
Op zeer poëtische en beeldende wijze weet Aly Freije het opgroeien van een uitzonderlijk meisje in de periferie van Nederland te beschrijven. Haar taalgebruik is prachtig, de natuurbeschrijvingen vaak adembenemend en de subtiele wijze waarop ze de ontwikkeling van Anna en haar innerlijke strijd beschrijft is uiterst bewonderenswaardig. Hier lijkt een schrijfster aan het woord die door de wol geverfd is. Die al vele boeken op haar naam heeft staan. Echter, het tegendeel is waar. De vloeivelden in is het prozadebuut van deze Groningse schrijfster. Aly Freije De vloeivelden in is een prachtige kleine roman die is gewaardeerd met ★★★★★ (uitstekend).’
Recensie, André Oyen, Lezers tippen lezers, 1 september 2018:
De vloeivelden in, prachtige tedere roman
‘Na twee schitterende dichtbundels, Wondpoeier (2009) en Door het vanggat (2016), besloot Aly Freije zich aan proza te wagen. Het resulteerde in een boek dat ook heel poëtisch is. Het hoofdpersonage is Anna, dat in 1944 geboren wordt en opgroeit op de boerderij van haar ouders in Veendiep, een Gronings veenkoloniaal dorp ergens aan de grens met Duitsland, maar daar vertrekt als ze begin twintig is. Jaren later gaat ze terug in de hoop iets van zichzelf te hervinden. Op zoek naar dat meisje, dat daar als buitenstaander een weg probeerde te vinden in haar verwarrende gevoelens over liefde en identiteit, wordt ze opnieuw geconfronteerd met de dood. De auteur laat heel mooi en duidelijk zien hoe Anna evolueert van kind naar volwassene. (…) De vloeivelden in is een prachtige tedere roman met het bestaan waarin het dagdagelijkse bestaan aan onzekerheid wordt gekoppeld. Het is een raamvertelling met verhalen en situaties gebaseerd op de jeugd van een jonge vrouw.
Lees hier de recensie
Interview in het Dagblad van het Noorden over De vloeivelden in